تحقیق جایگاه و حدود قاعده درء

توضیح مختصر:

گفتاراول:مفهوم قاعده فقهی قواعد فقه مرکب اضافی است. برای فهم چنین عباراتی محققان بدواً دست به تجزیه آن می زنندو بعد از فهم لغوی و اصطلاحی هر یک و احاطه بر ریشه هر کدام ؛ مجموع عبارت را باز تعریف می نمایند ما نیز برای فهم بهتر بدواً واژه های قواعد و فقه را مستقلاً بررسی می کنیم .

دسته بندی: علوم انسانی » حقوق

فرمت فایل دانلودی: rar

فرمت فایل اصلی: docx

تعداد صفحات: 151

حجم فایل:140 کیلوبایت

قیمت: 16000 تومان

فصل اول:مفهوم قاعده و نسبت آن با مفاهیم نزدیک

مباحث این فصل را اختصاص به مفهوم قاعده فقهی قرار می دهیم تا با برشمردن تمایزات و تشابهات آن با مفاهیم نزدیک و نیز تحلیل مفهوم قاعده فقهی بدین سوال که آیا چنین روایاتی توان ایجاد قاعده ی فقهی را دارند؟ پاسخگو باشیم.

گفتاراول:مفهوم قاعده فقهی

قواعد فقه مرکب اضافی است. برای فهم چنین عباراتی محققان بدواً دست به تجزیه آن می زنندو بعد از فهم لغوی و اصطلاحی هر یک و احاطه بر ریشه هر کدام ؛ مجموع عبارت را باز تعریف می نمایند ما نیز برای فهم بهتر بدواً واژه های قواعد و فقه را مستقلاً بررسی می کنیم .

1: قواعد

قواعد جمع قاعده می باشد که در لغت به معنای پایه و اساس است در قرآن کریم نیز معنای پایه واساس از عبارت « القواعد » قابل استنتاج می باشد جایی که خداوند می فرماید « و إذ یرفع ابراهیم القواعد من البیت » این کلمه از حیث لغت برای چیزی وضع شده که پایه واساس برای چیز دیگر است خواه مادی باشد ، خواه معنوی.

و در اصطلاح علمای لغت بر معانیی اطلاق می شود که مترادف با اصل ، قانون ، مسأله ، ضابطه و مقصد می باشد. چنانکه برخی لغویان و دایره المعارف نویسان ، بی توجه به کاربرد اصطلاح « قاعده»در علمی ویژه آن را چنین معنی کرده اند :« القاعده = الضابط أوالامر الکلی ینطبق علی جزئیات ».اماباید اذعان داشت که در معنی کلمه « قاعده » هنگامی که در علم خاصی استعمال می شود مفهوم پایه و اساس بودن به ذهن متبادر نمی شود بلکه معنی کلی یا غالبی بودن جلوه گر می گردد چرا که اگر شرط باشد که قاعده برای علم بعنوان پایه و اساس باشد اقتضایش این خواهد بود که با انتفاع قاعده به علم نیز منتفی شود حال آنکه اگر یک قاعده از قواعد فقه یا نحو یا رجال و … منتفی شود علم منتفی یا محدود نمی شود. پس قاعده در اصطلاح یعنی امر ( حکمی ) کلی که بر همه مصادیق خود منطبق گردد.

2: فقه

فقه مصدر مجرد است مصدر مزید فیه آن « تفقه » می باشد ودر لغت به معنای فهم و فهم دقیق و نافذ است که به کنه و غایت سخنها و گفتار وکردار پی برد. و در اصطلاح عبارت است از علم به احکام شرعی فرعی مستنبط از ادله تفصیلی.احکام شرعی که در تبیین مفهوم اصطلاحی فقه آمده است شامل احکام تکلیفی و وضعی و همچنین شامل احکام واقعی و ظاهری است.گاهی به خوداحکام شرعی اطلاق فقه می شود و به عبارتی به همه مسائل شرعی از طهارت تادیات فقه می گویند.

قید فرعیه نمایانگر این است که علم فقه علم به احکام شرعی عملی است در برابر اصول عقاید و علم فقه ازروی ادله تفصیلی که اعم ازادله اجتهادی(کتاب ،سنت،اجماع،عقل)وادله فقاهتی(استصحاب،تخییر،برائت ،احتیاط)است حاصل می شود.

3: مفهوم قواعد فقه:

در تبیین مفهوم قاعده فقهی اندیشمندان اسلامی با عبارات متفاوت و مفهوم تا حدی یکسان ابراز عقیده کرده اند ؛ برخی معتقدند به قاعده ای اطلاق می شود که از ادله ی شرعیه استخراج و استنباط گردیده و بر مصادیق اش که مجموعه ای از احکام فقهی است منطبق می گردد، همچون انطباق کلی طبیعی بر افراد مصادیق خود. عدده ای نیز می گویند، قاعده فقهی فرمول بسیار کلی است که منشاء استنباط احکام محدودتر واقع می شود و اختصاص به یک مورد خاص ندارد بلکه مبنای احکام مختلف و متعدد قرار می گیرد. گروهی نیز قواعد فقهی را قواعدی می دانند که در طریق استفاده ی احکام قرار می گیرند به طریق انطباق و تطبیق .

در جمع نظرات ابرازی درتعریف قاعده فقهی می توان چنین گفت « قضیه ای است که دربر دارنده ی حکمی کلی بوده و منشاءآن ادله ی تفصیلی است که صحت و سقم احکام محدود را با آن تطبیق می دهند.»

لذا می توان بدین نتیجه رسید که قاعده ی فقهی از جهت محتوا با قواعد سایر علوم فرق می کند نه از جهت تعریف و مفهوم چراکه قاعده ی فقهی دربرگیرنده احکام شرعی است

2- نسبت قواعد فقه با مفاهیم نزدیک

در متون فقه عبارات واصطلاحاتی وجود دارد که بسی نزدیک و شبیه به قواعد فقهی هستند و همین مماثلت ظاهری گاهی چنان است که دانشمندان مسائل فقهی نیز در تفکیک و تمییز آنها دچار شک و تردید می شوند بر همین اساس ادامه بحث را به واکاویدن در معیار تمییز آنها با قاعده فقهی می پردازیم تا بهتر بتوانیم بر مفاد و دلالت قواعد فقهی احاطه داشته باشیم .

2-1: ضابطه فقهی

بسیاری ازنویسندگان میان ضابطه فقهی و قاعده فقهی تمایز قائل نبوده و این دو را مترادف می دانند. برخی نیز قاعده فقهی رااعم از ضابطه فقهی می دانند و معتقدند قاعده فقهی در تمامی ابواب فقه جریان دارد اما ضابطه فقهی منحصر در یک باب فقهی است

عبارات و جملات کلیدی

• تحقیق جایگاه و حدود قاعده درء
• جایگاه قاعده
• حدود قاعده درء
• جایگاه و حدود قاعده درء
• معنی قاعده
• قواعد

خرید فایل

پست مرتبط

تصادفی